Faktor yang mempengaruhi peletakan harga

oleh Helmi pada 23 Sep 2004

Proses peletakan harga dipengaruhi oleh pelbagai faktor. Se-benarnya, terlalu banyak faktor yang mempengaruhi peletakan harga sesuatu barangan ataupun perkhidmatan. Namun begitu, kita hanya meneliti empat faktor utama yang mempengaruhi harga iaitu:

Permintaan
Pengurusan mesti berhati-hati meletakkan harga kerana di-bimbangkan melebihi daripada harga sedia ada di pasaran dan mengakibatkan ia tidak dapat di jual. Meletakkan harga yang keterlaluan mempengaruhi permintaan, terutamanya apabila barangan keluaran syarikat mempunyai pengganti di pasaran. Contohnya syarikat kereta nasional Proton tidak boleh sewenang-wenangnya menaikkan harga kerana ia menyebabkan pengguna memilih jenama lain yang setaraf dengannya tetapi dengan harga yang lebih rendah.
Maklumat sensitiviti pengguna pada perubahan dalam harga mesti tepat dan cepat. Syarikat biasanya mendapatkan maklumat berkenaan pasaran daripada penyelidik pasaran, penyelidikan pelanggan, kempen dan melalui soal selidik daripada juru jual.

Tindakan pesaing
Tindakan pesaing sama ada dalam ataupun luar negeri juga sangat penting dalam proses peletakan harga. Menjangkakan tindakan pesaing terhadap reka bentuk barangan dan strategi pasaran sukar tetapi penting kepada organisasi.
Industri telekomunikasi negara misalnya, menjadi contoh jelas bahawa tindakan pesaing (misalnya Maxis) yang menurun-kan yuran laluan bulanan daripada RM 60.00 sebulan kepada RM 30.00 sebulan menyebabkan pesaing utama (TMTouch) turut berbuat demikian.
Tindakan itu memperlihatkan betapa tindakan pesaing mem-beri kesan yang besar memaksa syarikat mengkaji balik struktur harga barangan ataupun perkhidmatan untuk turut berbuat demikian. Ini dilakukan supaya syarikat mampu mengekalkan pelanggan sedia ada dan tidak kehilangan pelanggan baru.

Kos
Peranan kos dalam menetapkan harga walaupun penting tetapi ia boleh berubah-ubah mengikut industri. Dalam sesetengah industri, harga dapat ditentukan oleh kuasa dan desakan pasaran sebagai faktor yang lebih dominan. Contohnya dalam industri pertanian, di mana harga gandum dan daging ditentukan oleh kuasa pasaran. Peranan kos dalam menentukan harga untuk industri dikatakan kurang penting berbanding dengan kuasa pasaran.
Namun begitu, dalam sesetengah industri lain, harga dapat ditentukan oleh struktur kos yang terlibat dalam proses pe-ngeluaran barangan itu. Contohnya, harga berasaskan kos selalunya digunakan dalam industri automobil, barangan alatan rumah dan industri petroleum dan gas.
Penetapan harga berasaskan kos dilakukan dengan mengira jumlah kos yang terlibat dalam pengeluaran satu unit barangan ataupun perkhidmatan dan kemudiannya ditambah dengan beberapa peratus bagi menetapkan harga. Peratusan yang ditambah itu terhasil dalam bentuk sama ada tokokan (mark up) ataupun margin. Isu tokokan dan margin ini akan dibincangkan kemudian.

Isu politik, undang-undang dan imej
Faktor-faktor ini merujuk kepada pertimbangan faktor-faktor persekitaran, sesetengahnya dapat dikawal dan sesetengah yang lain sukar dan tidak mampu dikawal dengan berkesan.
Isu politik menjadi penting kerana kuasa politik ialah kuasa penentu. Dalam konteks sebuah negara, kuasa politik adalah penentu dasar fiskal (kewangan) sama ada adanya pelepasan ataupun peningkatan cukai kerajaan ke atas sesuatu barangan, keadaan ekonomi sesuatu negara serta beberapa faktor kemanusiaan lain termasuk kesanggupan kerajaan membiayai beberapa barangan asas penduduknya.
Kesannya adalah berlaku peningkatan atau penurunan kos yang terpaksa ditanggung oleh pengeluar yang kemudiannya dipindahkan kepada pengguna. Harga rumah kos rendah misalnya, di mana kerajaan memberikan subsidi kepada harga tanah dan membiayai sebahagian daripada kos pembinaan bahkan menetapkan harga syiling kepada pemaju berjaya mengekalkan harga jualan rumah kategori ini kepada satu titik harga yang munasabah.

Pertimbangan politik juga banyak relevannya. Contohnya, apabila wujud kuasa yang dikatakan menipu pelanggan, akan ada kuasa daripada rakyat yang mendesak pihak berkuasa mengembalikan hak dan pertimbangan kepenggunaan ke tempat yang sesuai. Justeru itu, kestabilan politik menjadi faktor utama untuk kesejahteraan ekonomi sama ada peningkatan ekonomi yang berterusan mahupun anjakan terhadap sumber pendapatan utama rakyat.

Daripada sudut undang-undang pula, syarikat mesti mematuhi aspek perundangan tertentu yang ada hubung kait langsung antara satu barangan dengan barangan lain. Sesetengah barangan digolongkan sebagai barangan kawalan oleh kerajaan dan ini menjadikan harga yang dikenakan kepada pengguna tidak boleh melebihi tahap tertentu. Sesetengah yang lain pula mendapat pembiayaan kerajaan dan ia dipanggil subsidi. Aspek undang-undang ini selalu menjadi senjata berkesan bagi menguatkuasakan perlindungan kepada pengguna.